تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و رژیم های آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و رابطه منبع - مخزن در نخود (cicer arietinum l.)

به منظور بررسی اثر کود نیتروژن و رژیم آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و رابطه منبع – مخزن در نخود رقم (ilc 482)، آزمایشی در سال 1391 به صورت کرت های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. کود نیتروژن شامل سه سطح 30، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل اصلی، تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و آبیاری تکمیلی در مراحل گلدهی و غلاف دهی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. تیمارهای برگ زدایی و غلاف زدایی نیز به عنوان عامل فرعی-فرعی به صورت دو آزمایش جدا از هم اعمال شد. برگ زدایی در پنج سطح صفر، 25،50، 75 و 100 درصد و غلاف زدایی در چهار سطح صفر، 25، 50 و 75 درصد انجام شد. وزن خشک برگ و ساقه ، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک ،تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه اندازه گیری شدند. در هر دو آزمایش، تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن باعث بهبود اکثر صفات فوق شد. این تیمار با عملکرد 126 و 136 گرم دانه در متر مربع به ترتیب در آزمایش برگ زدایی و غلاف زدایی بیش ترین میزان عملکرد را تولید کرد. بیش ترین شاخص برداشت نیز به تیمار 30 کیلوگرم نیتروژن تعلق داشت. هم چنین در هر دو آزمایش تیمار آبیار در مراحل گلدهی و غلاف دهی با متوسط عملکرد دانه 147 گرم در متر مربع نسبت به دو سطح دیگر آبیاری برتری داشت. بالاترین شاخص برداشت نیز با میزان 40 درصد به همین سطح آبیاری تعلق داشت. در آزمایش برگ زدایی بیش ترین عملکرد بیولوژیک از تیمار های 150 کیلوگرم نیتروژن (4/413 گرم در متر مربع) و آبیاری کامل (7/415 گرم در متر مربع) بدست آمد. در آزمایش غلاف زدایی نیز بیش ترین عملکرد بیولوژیک با 425 گرم و 472 گرم در متر مربع به همین تیمارها تعلق داشت. برگ زدایی و غلاف زدایی اکثر صفات مورد بررسی را به طور معنی داری کاهش دادند. برگ زدایی کامل و 75 درصد غلاف زدایی، عملکرد دانه را به ترتیب 54 و 56 درصد و عملکرد بیولوژیک را 42 و 30 درصد نسبت به شاهد کاهش دادند. کمترین شاخص برداشت نیز به تیمار برگ زدایی کامل و 75 درصد غلاف زدایی تعلق داشت. با افزایش مقدار کود نیتروژن مصرفی، اثرات منفی ناشی از برگ زدایی در برخی صفات مانند تعداد دانه، تعداد غلاف و وزن برگ بهبود یافت. همچنین مقدار بالای نیتروژن (150 کیلوگرم)، توانایی گیاه را در جهت جبران غلاف های از دست داده تا حدی بهبود بخشید، در نتیجه تعداد غلاف در بوته در این سطح نیتروژن کمتر تحت تاثیر غلاف زدایی قرار گرفت.